3 Mayıs 2016 Salı

STANFORD HAPİSHANE DENEYİ

1971 yılının Ağustos ayında, ABD Stanford Üniversitesi’nde psikolog olan Philip Zimbardo liderliğindeki bir grup araştırmacı, her insanın gerekli şartlar oluşursa ve kontrolsüz güç verilirse neler yapabileceğini gözlemlemek için bir deney yapar.

Bu deneyde Stanford Üniversitesi Psikoloji bölümü bodrumunda bir hapishane simülasyonu kurulur.
Hapishane psikolojisini araştırmak için, erkek üniversite öğrencilerine ihtiyaç var. Günlüğü 15 dolardan 1-2 haftalığına, 14 Ağustosta başlıyor. Daha fazla bilgi ve başvuru için 248 numaralı odaya gelin. Jordan Binası, Stanford Üniversitesi.  

Yukarıda geçen ilan metni yayınlanır.

70 başvuru alınır. Mülakat sonrası 24 kişi kalır. Kura çekilir ve 12’şerlik 2 grup halinde mahkûmlar ve gardiyanlar olarak ayrılırlar. 

Mahkûmlar toplumun işleyişini ve huzurunu bozmuştur ve hapishanede, gardiyanların denetimi altında rehabilite uygulanacaktır.

Gardiyanlara verilen yetkiler mahkûmları etkileyecek ve hapishane şartlarına itiraz etmelerine neden olacaktır. Bu durumda hapishane düzeni bozulacak.  Gardiyanlar hapishane düzenini yeniden tesis etmek için yetki verilir. Güç kullanılır ve düzen yeniden sağlanır.  Gardiyanlar mahkûmların tekrar bir girişimde bulunmaması için önlemler alma ihtiyacı duyar ve mahkûmlara baskı yapmaya başlarlar. Gardiyanlar bu defa mahkûmlara sadistlik davranışları gösterecektir.


Deneye katılan öğrenciler bu işi para ihtiyacı duydukları için, deneyde denek olmayı kabul etmişlerdi ve bu denekler 20’li yaşlarda bulunmaktaydı.


PKK ile Türkiye arasındaki yıllardır olan çatışma, Suriye’de gruplara ayrılan taraflar arasında yaşanan çatışma, İŞİD’in, 11 Eylül sonrası hapishanelere alınan mahkûmlar tarafından kurulması,  Stanford Hapishanesi deneyi sonrası oluşan bulgular ile bire bir paralellik gösteriyor.


Bir tarafa tam güç veriliyor bir tarafa az güç veriyor. Sonra bu iki taraf savaşıyor. Üçüncü bir taraf ise bu savaşı yönetiyor. Olay bu kadar basit.


Peki bu deney kadınlar üzerinde de yapılmış mıdır? Kesinlikle yapılmıştır ama bu deneyin bulguları tabi ki paylaşılmayacaktır.


Hazine Müsteşarlığı’na, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı yapmış olan Tansu Çilleri’in hazineyi soyması, bence güzel örnek.


Zaten kadınlar üzerinde erkeklere otorite sağlama ilk insandan beri var.

Parayı elinde tutanlar da bu örneğe dahil.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder